सह्याद्री चौफेर | ऑनलाईन
मे महिना : उन्हाळा की पावसाळा?
मे महिना म्हणजे उन्हाळ्याचा कडाका, आंब्याचा हंगाम आणि शाळा - महाविद्यालयांच्या सुट्ट्या. पण यंदा मे 2025 मध्ये महाराष्ट्रात पावसाने सर्व रेकॉर्ड मोडले आहेत. पुणे, मुंबई, कोकण, मराठवाडा आणि घाटमाथ्यांवर मुसळधार पावसामुळे सर्वत्र पावसाळ्यासारखे वातावरण निर्माण झाले आहे.
मे महिन्यात पावसाचे कारणे :
• अरबी समुद्रातील कमी दाबाचा पट्टा
अरबी समुद्रात कमी दाबाचे क्षेत्र तयार झाल्यामुळे समुद्रातील वाफेने भरलेली हवा वर उचलली गेली आणि त्यामुळे मुसळधार पाऊस झाला. हे कमी दाबाचे क्षेत्र पुढे depression मध्ये रूपांतरित होण्याची शक्यता आहे.
• पश्चिमी विक्षोभ (Western Disturbances)
भूमध्यसागरातून येणारे थंड वारे उत्तर भारतात येऊन उष्ण हवेला वर ढकलतात. यामुळे आर्द्रता वाढते आणि पाऊस पडतो. यंदा हे विक्षोभ महाराष्ट्रापर्यंत पोहोचले आहेत.
• ला नीना (La Niña) प्रभाव
ला नीना परिस्थिती सक्रिय झाल्यामुळे पावसाचे प्रमाण वाढते. यंदा ही परिस्थिती सक्रिय असल्यामुळे मे महिन्यातच जास्त पाऊस पडत आहे.
• हवामान बदल (Climate Change)
ग्लोबल वॉर्मिंग, वृक्षतोड आणि प्रदूषणामुळे हवामानाचा समतोल बिघडला आहे. त्यामुळे पावसाचे वेळापत्रक बदलत आहे आणि अनियमित पावसाचे प्रमाण वाढले आहे.
• अर्बन हीट आयलंड इफेक्ट (Urban Heat Island Effect)
शहरांतील काँक्रिटच्या इमारती आणि रस्त्यांमुळे उष्णता वाढते. ही उष्णता वाफेत रूपांतरित होऊन पावसाचे प्रमाण वाढवते. तसेच, पावसाचे पाणी निचरा न होण्यामुळे पूरस्थिती निर्माण होते.
हवामान खात्याचे अलर्ट
• रेड अलर्ट: रायगड आणि रत्नागिरी जिल्ह्यांसाठी.
• ऑरेंज अलर्ट: छत्रपती संभाजीनगर, मुंबई, ठाणे, पालघर, पुणे, सातारा, कोल्हापूर, अहिल्यानगर आणि जिल्ह्यांसाठी.
• यलो अलर्ट: विदर्भ आणि उर्वरित महाराष्ट्रासाठी.
नागरिकांनी घ्यावयाची काळजी :
• रेड अलर्ट असताना घराबाहेर पडणे टाळा.
• ऑरेंज अलर्टमध्ये गरज असल्यासच प्रवास करा.
• यलो अलर्टमध्ये सावधगिरी बाळगा.
• पावसाच्या बातम्यांकडे लक्ष ठेवा आणि प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करा.
निसर्गासाठी एक पाऊल पुढे :
पावसाचे बदलते स्वरूप आणि हवामान बदल लक्षात घेता, आपण निसर्गासाठी काही सकारात्मक पावले उचलूया:
एक तरी झाड लावा :
• वृक्षारोपणामुळे पर्यावरणाचा समतोल राखला जातो.
• प्लास्टिकचा वापर कमी करा:
• प्लास्टिकमुळे नाल्यांचे तोंड बंद होऊन पूरस्थिती निर्माण होते.
• पाण्याचा अपव्यय टाळा:
• पाण्याचा योग्य वापर करून जलसंधारण करा..
